ဒီေန႔ေခတ္မွာ
ကေလးေတြ အဝမလြန္ေအာင္ ကူညီဖို႔ လိုအပ္လာေနပါၿပီ။ ေရာဂါကာကြယ္
ထိန္းခ်ဳပ္ေရး စင္တာ (Center for Disease Control and Prevention) က
ကေလးငယ္ အဝလြန္ျခင္းနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အခ်က္ အလက္ ေတြကို ရွာေဖြရာ
ေအာက္ပါအတိုင္း ေတြ႕ရွိခဲ့ရပါတယ္။ အသက္ ေျခာက္ႏွစ္မွ ၁၁ ႏွစ္အရြယ္
ကေလးေတြရဲ႕ အဝလြန္လာတဲ့ အေရအတြက္ဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၂၀ အတြင္း ႏွစ္ဆေက်ာ္
မ်ားျပားလာပါတယ္။
... ၁၉၈၀ မွာ အဝလြန္တဲ့ ကေလးဟာ ခုႏွစ္ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိခဲ့ရာက ၂၀၀၄ မွာေတာ့ ၁၈ ဒႆမ ၈ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိလာပါတယ္။ အသက္ ၁၂ ႏွစ္မွ ၁၉ ႏွစ္အရြယ္ေတြရဲ႕ အဝလြန္လာတဲ့ အေရအတြက္ကေတာ့ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၂၀ အတြင္းမွာ သံုးဆေက်ာ္ မ်ားျပားလာပါတယ္။ အဝလြန္တဲ့ လူငယ္ေတြရဲ႕ ၆၁ ရာခိုင္ႏႈန္း ခန္႔ဟာ ႏွလံုးေရာဂါျဖစ္ဖို႔ အႏၲရာယ္ရွိတဲ့ ေသြးတိုးေရာဂါ၊ ေသြးတြင္းကိုလက္စထေရာ ပမာဏ မ်ားျပားျခင္း စတဲ့ ျပႆနာ အနည္းဆံုး တစ္မ်ိဳးကိုေတာ့ ခံစားေနရပါတယ္။
အဝလြန္တဲ့ ကေလးေတြဟာ အ႐ိုး၊ အဆစ္ ျပႆနာ၊ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ယံုၾကည္မႈ နည္းျခင္းလို စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ျပႆနာ၊ အိပ္မေပ်ာ္ျခင္းစတဲ့ အႏၲရာယ္ေတြ ရွိေနၾက ပါတယ္။ အဝလြန္တဲ့ ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြဟာ အရြယ္ေရာက္လာတဲ့အခါ ပံုမွန္ အေလးခ်ိန္ရွိ ကေလးေတြထက္ အဝလြန္ဖို႔ အခြင့္အလမ္း ပိုမ်ားပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ သူတို႔ဟာ အဝလြန္ျခင္းနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့ ႏွလံုးေရာဂါ၊ အမ်ိဳးအစား(၂) ဆီးခ်ိဳ ေသြးခ်ိဳေရာဂါ၊ ေလျဖတ္ျခင္း၊ ကင္ဆာေရာဂါ အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ အ႐ိုးအဆစ္ေရာင္ရမ္းျခင္း စတဲ့ နာတာရွည္ ေရာဂါေတြ ျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ားပါတယ္။ ဒီေန႔ေခတ္မွာ ကေလးေတြကို အဝ လြန္ေစ တဲ့ အခ်က္ေတြဟာ ပတ္ဝန္းက်င္ ပံုစံေျပာင္းလဲလာျခင္း၊ အစားအေသာက္ စားေသာက္မႈ ပံုစံ ေျပာင္းလဲလာျခင္းနဲ႔ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ နည္းလာျခင္း စတာေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မိဘတိုင္းဟာ ကိုယ့္ကေလးေတြကို က်န္းမာတဲ့ ခႏၶာကိုယ္ အခ်ိဳး အစား ရရွိေအာင္ အိမ္မွာ ျပဳစု ပ်ိဳးေထာင္ေပးဖို႔ လိုအပ္ေနပါတယ္။
၁။ ထရန္႔ဖက္စ္ကို ေရွာင္ပါ
ပါကင္ဘူးထဲက သေရစာ၊ မုန္႔၊ ခရက္ကာ စတဲ့ အစားအေသာက္ေတြရဲ႕ သက္တမ္းကို ပိုၾကာၾကာခံေအာင္ အစားအေသာက္စက္႐ံုေတြက ထရန္႔ဖက္စ္ (Trams fats) ထည့္သံုး ေလ့ရွိပါတယ္။ နယူးအဂၤလန္ ေဆးဂ်ာနယ္မွာ ပံုမွန္ ထရန္႔ဖက္စ္ စားသံုးမႈ ၾကာလာတဲ့အခါ ရလာႏုိင္တဲ့ ဆိုးက်ိဳးေတြ ရွိေၾကာင္း၊ ေလ့လာမႈအရ တစ္ေန႔မွာ ထရန္႔ဖက္စ္ ငါးဂရမ္ စားသူ ေတြဟာ ထရန္႔ဖက္စ္ ႏွစ္ဂရန္ စားသူေတြနဲ႔ ယွဥ္ရင္ ႏွလံုးေရာဂါ အႏၲရာယ္ ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိေၾကာင္း ေလ့လာေတြ႕ရွိခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကေလးငယ္ေတြအတြက္ သေရစာ မုန္႔ဝယ္တဲ့အခါ Trans Fatty acid အစား Partially Hydrogenated ဒါမွမဟုတ္ Nonhydrogenated Unsaturated fats စာတန္းပါတာကို ေရြးဝယ္ပါ။
၂။ အခ်ိဳရည္ ေရွာင္ပါ
သၾကားေတြ ပါဝင္တဲ့ ေဆာ္ဒါ အခ်ိဳရည္ေတြဟာ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ျမင့္တက္မႈနဲ႔ ဆက္စပ္ ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အိမ္မွာ အခ်ိဳရည္ေတြ ေဆာင္ထားတာမ်ိဳး၊ ေက်ာင္းမုန္႔ဘူးနဲ႔ အတူ အခ်ိဳရည္ဘူးေတြ ထည့္ေပးလိုက္တာမ်ိဳးကို ေရွာင္ပါ။ ကေလးကို သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္သာ တိုက္ပါ။
၃။ အစာေတြ အမ်ားႀကီး မေကၽြးပါနဲ႔
တခ်ိုဳ႕ ကေလးငယ္ေလးေတြဟာ အစာေတြကို အမ်ားႀကီး စားႏုိင္ပါတယ္။ Penn State သုေတသနအရ အသက္သံုးႏွစ္အရြယ္အထိ ကေလးေတြက အစာအမ်ားႀကီး မစားၾက ေသးေပမယ့္ အသက္ ငါးႏွစ္ေလာက္ေရာက္လာရင္ေတာ့
အစာကို အမ်ားႀကီး စားႏိုင္ၾက ပါတယ္။ ကေလးေတြကို က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီၫြတ္တဲ့
ကိုယ္အေလးခ်ိန္ရရွိေအာင္ သင့္ေတာ္ တဲ့ ပမာဏကိုသာ အၿမဲထိန္းခ်ဳပ္ၿပီး
ေကၽြးပါ။ အစာေကၽြးတဲ့အခါ ဟင္းသီးဟင္းရြက္၊ ႏို႔နဲ႔ အသီးအႏွံကို
ေကၽြးႏိုင္ပါတယ္။
၄။ အထိုင္ မမ်ားပါေစနဲ႔
စတန္းဖို႔ဒ္ရဲ႕ ေလ့လာမႈ တစ္ခုအရ တီဗီ၊ ဗီဒီယို၊ ကြန္ပ်ဴတာေတြ သံုးစြဲမႈ နည္းသူေတြဟာ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ သိသိသာသာ ပံုမွန္ ျဖစ္ေစေၾကာင္း ဆိုပါတယ္။ တစ္ပတ္မွာ ႏွစ္နာရီ ေလာက္ တီဗီၾကည့္ခ်ိန္ ပိုသြားတာနဲ႔ ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြဟာ အဝလြန္မႈ ႏွစ္ရာခိုင္ႏႈန္း ျမင့္တက္လာတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကေလးကို တစ္ေန႔ ႏွစ္နာရီထက္ပိုၿပီး တီဗီ၊ ဗီဒီယိုနဲ႔ ကြန္ပ်ဴတာ မသံုးပါေစနဲ႔။
၅။ မိဘ-ဆရာ ပူးေပါင္းပါ
သင့္ကေလးဟာ ေက်ာင္းမွာ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈရွိရဲ႕လာ း၊ အခ်ိဳရည္ေတြနဲ႔ အာဟာရ တန္ဖိုးမရွိတဲ့ သေရစာေတြပဲ စားေနသလားဆိုတာကို သိႏိုင္ဖို႔ ေက်ာင္းက ဆရာ၊ ဆရာမ ေတြကို ေမးျမန္းပါ။
Ref: Good Health
... ၁၉၈၀ မွာ အဝလြန္တဲ့ ကေလးဟာ ခုႏွစ္ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိခဲ့ရာက ၂၀၀၄ မွာေတာ့ ၁၈ ဒႆမ ၈ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိလာပါတယ္။ အသက္ ၁၂ ႏွစ္မွ ၁၉ ႏွစ္အရြယ္ေတြရဲ႕ အဝလြန္လာတဲ့ အေရအတြက္ကေတာ့ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၂၀ အတြင္းမွာ သံုးဆေက်ာ္ မ်ားျပားလာပါတယ္။ အဝလြန္တဲ့ လူငယ္ေတြရဲ႕ ၆၁ ရာခိုင္ႏႈန္း ခန္႔ဟာ ႏွလံုးေရာဂါျဖစ္ဖို႔ အႏၲရာယ္ရွိတဲ့ ေသြးတိုးေရာဂါ၊ ေသြးတြင္းကိုလက္စထေရာ ပမာဏ မ်ားျပားျခင္း စတဲ့ ျပႆနာ အနည္းဆံုး တစ္မ်ိဳးကိုေတာ့ ခံစားေနရပါတယ္။
အဝလြန္တဲ့ ကေလးေတြဟာ အ႐ိုး၊ အဆစ္ ျပႆနာ၊ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ယံုၾကည္မႈ နည္းျခင္းလို စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ျပႆနာ၊ အိပ္မေပ်ာ္ျခင္းစတဲ့ အႏၲရာယ္ေတြ ရွိေနၾက ပါတယ္။ အဝလြန္တဲ့ ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြဟာ အရြယ္ေရာက္လာတဲ့အခါ ပံုမွန္ အေလးခ်ိန္ရွိ ကေလးေတြထက္ အဝလြန္ဖို႔ အခြင့္အလမ္း ပိုမ်ားပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ သူတို႔ဟာ အဝလြန္ျခင္းနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့ ႏွလံုးေရာဂါ၊ အမ်ိဳးအစား(၂) ဆီးခ်ိဳ ေသြးခ်ိဳေရာဂါ၊ ေလျဖတ္ျခင္း၊ ကင္ဆာေရာဂါ အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ အ႐ိုးအဆစ္ေရာင္ရမ္းျခင္း စတဲ့ နာတာရွည္ ေရာဂါေတြ ျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ားပါတယ္။ ဒီေန႔ေခတ္မွာ ကေလးေတြကို အဝ လြန္ေစ တဲ့ အခ်က္ေတြဟာ ပတ္ဝန္းက်င္ ပံုစံေျပာင္းလဲလာျခင္း၊ အစားအေသာက္ စားေသာက္မႈ ပံုစံ ေျပာင္းလဲလာျခင္းနဲ႔ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ နည္းလာျခင္း စတာေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မိဘတိုင္းဟာ ကိုယ့္ကေလးေတြကို က်န္းမာတဲ့ ခႏၶာကိုယ္ အခ်ိဳး အစား ရရွိေအာင္ အိမ္မွာ ျပဳစု ပ်ိဳးေထာင္ေပးဖို႔ လိုအပ္ေနပါတယ္။
၁။ ထရန္႔ဖက္စ္ကို ေရွာင္ပါ
ပါကင္ဘူးထဲက သေရစာ၊ မုန္႔၊ ခရက္ကာ စတဲ့ အစားအေသာက္ေတြရဲ႕ သက္တမ္းကို ပိုၾကာၾကာခံေအာင္ အစားအေသာက္စက္႐ံုေတြက ထရန္႔ဖက္စ္ (Trams fats) ထည့္သံုး ေလ့ရွိပါတယ္။ နယူးအဂၤလန္ ေဆးဂ်ာနယ္မွာ ပံုမွန္ ထရန္႔ဖက္စ္ စားသံုးမႈ ၾကာလာတဲ့အခါ ရလာႏုိင္တဲ့ ဆိုးက်ိဳးေတြ ရွိေၾကာင္း၊ ေလ့လာမႈအရ တစ္ေန႔မွာ ထရန္႔ဖက္စ္ ငါးဂရမ္ စားသူ ေတြဟာ ထရန္႔ဖက္စ္ ႏွစ္ဂရန္ စားသူေတြနဲ႔ ယွဥ္ရင္ ႏွလံုးေရာဂါ အႏၲရာယ္ ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိေၾကာင္း ေလ့လာေတြ႕ရွိခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကေလးငယ္ေတြအတြက္ သေရစာ မုန္႔ဝယ္တဲ့အခါ Trans Fatty acid အစား Partially Hydrogenated ဒါမွမဟုတ္ Nonhydrogenated Unsaturated fats စာတန္းပါတာကို ေရြးဝယ္ပါ။
၂။ အခ်ိဳရည္ ေရွာင္ပါ
သၾကားေတြ ပါဝင္တဲ့ ေဆာ္ဒါ အခ်ိဳရည္ေတြဟာ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ျမင့္တက္မႈနဲ႔ ဆက္စပ္ ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အိမ္မွာ အခ်ိဳရည္ေတြ ေဆာင္ထားတာမ်ိဳး၊ ေက်ာင္းမုန္႔ဘူးနဲ႔ အတူ အခ်ိဳရည္ဘူးေတြ ထည့္ေပးလိုက္တာမ်ိဳးကို ေရွာင္ပါ။ ကေလးကို သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္သာ တိုက္ပါ။
၃။ အစာေတြ အမ်ားႀကီး မေကၽြးပါနဲ႔
တခ်ိုဳ႕ ကေလးငယ္ေလးေတြဟာ အစာေတြကို အမ်ားႀကီး စားႏုိင္ပါတယ္။ Penn State သုေတသနအရ အသက္သံုးႏွစ္အရြယ္အထိ ကေလးေတြက အစာအမ်ားႀကီး မစားၾက ေသးေပမယ့္ အသက္ ငါးႏွစ္ေလာက္ေရာက္လာရင္ေတာ့
၄။ အထိုင္ မမ်ားပါေစနဲ႔
စတန္းဖို႔ဒ္ရဲ႕ ေလ့လာမႈ တစ္ခုအရ တီဗီ၊ ဗီဒီယို၊ ကြန္ပ်ဴတာေတြ သံုးစြဲမႈ နည္းသူေတြဟာ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ သိသိသာသာ ပံုမွန္ ျဖစ္ေစေၾကာင္း ဆိုပါတယ္။ တစ္ပတ္မွာ ႏွစ္နာရီ ေလာက္ တီဗီၾကည့္ခ်ိန္ ပိုသြားတာနဲ႔ ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြဟာ အဝလြန္မႈ ႏွစ္ရာခိုင္ႏႈန္း ျမင့္တက္လာတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကေလးကို တစ္ေန႔ ႏွစ္နာရီထက္ပိုၿပီး တီဗီ၊ ဗီဒီယိုနဲ႔ ကြန္ပ်ဴတာ မသံုးပါေစနဲ႔။
၅။ မိဘ-ဆရာ ပူးေပါင္းပါ
သင့္ကေလးဟာ ေက်ာင္းမွာ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈရွိရဲ႕လာ
Ref: Good Health