ရန္ကုန္ စေတာ့အိပ္ခ်ိန္း လာေတာ့မည္

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ စီးပြားေရးအခ်က္အခ်ာၿမိဳ႕ျဖစ္သည့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ႏွစ္ကုန္ပိုင္းမတိုင္မွီ စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းတခု ဖြင့္လွစ္သြားမည္ဟု ျမန္မာႏို္င္ငံ ဗဟိုဘဏ္ ဒုတိယ ဥကၠဌ ဦးေမာင္ေမာင္၀င္းမွ ေျပာၾကားလိုက္သည္။ယမန္ေန႔က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ ျပည္တြင္း ျပည္ပမွ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံ သူမ်ားႏွင့္ေတြ႕ဆံုရာတြင္ ယင္းသို႔ေျပာၾကားလိုက္ျခင္းျဖစ္ ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဖြံ႔ၿဖိဳးလာေနသည့္ စီးပြားေရးကို အရွိန္အဟုန္ျမွင့္တင္ႏိုင္ရန္ အတြက္ ရန္ကုန္စေတာ့အိပ္ခ်ိန္း ျဖစ္ေပၚလာရန္ လိုအပ္သည္ဟု သူကဆိုသည္။လက္ရွိအေနအထားတြင္ ျမန္မာလုပ္ငန္းရွင္မ်ားသည္ ေငြေၾကးအေထာက္အပံ့ အတြက္ ဘဏ္ေခ်းေငြမ်ားကိုသာ မွီခိုေနရဆဲျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏိုင္ငံမ်ားထဲတြင္ စေတာ့အိပ္ခ်ိန္း မရွိေသးဘဲ က်န္ေနသည့္ တခုတည္းေသာ ႏိုင္ငံလည္း ျဖစ္သည္။
“ဒီ ေငြေခ်း သက္ေသခံ လက္မွတ္မ်ား လဲလွယ္ေရာင္း၀ယ္ေရး ဥပေဒ (SEC )က ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ အတြက္ မရွိမျဖစ္ လိုအပ္ပါတယ္” ဟု ဒု ဥကၠဌက ဆိုသည္။ ဆက္လက္၍ သူက အဆိုပါဥပေဒကို သမၼတ ဦးသိန္းစိန္မွ လႊတ္ေတာ္သို႔ မတ္လအတြင္းတြင္ ေပးပို႔ထားခဲ့ၿပီးျဖစ္၍ မၾကာမီက်င္းပမည့္ လႊတ္ေတာ္တြင္ ေဆြးေႏြးညွိႏိႈင္းၾကကာ ႏွစ္ မကုန္ခင္ ၿပီးစီးလိမ္႔မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ေၾကာင္းေျပာသည္။

ထို႔ျပင္ ရန္ကုန္စေတာ့အိတ္ခ်ိန္း တည္ေထာင္မည့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ မတုိင္မီ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ အတြင္း ေငြေခ်းသက္ေသခံ လက္မွတ္မ်ား လဲလွယ္ေရာင္း၀ယ္ေရး ဥပေဒကို အတည္ျပဳ ျပဌာန္းႏိုင္မည္ျဖစ္သည္ ဟုဆိုသည္။

စေတာ့ရွယ္ယာေစ်းကြက္တခု တည္ေထာင္ျခင္းသည္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ျပဳလုပ္ေနသည့္ ဘ႑ာေရးအေဆာက္အဦးကို ႀကံ့ခိုင္လာေစမည္ျဖစ္သလို တိုင္းျပည္စီးပြားေရး၏ အလားအလာေကာင္းမ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္႐ြက္ေပးႏိုင္လိမ္႔မည္ဟု ယူဆႏိုင္စရာမ်ား ရွိေနသည္။

ေငြေခ်းသက္ေသခံ လက္မွတ္မ်ား လဲလွယ္ေရာင္း၀ယ္ေရး ဥပေဒသည္လည္း ထြက္ေပၚလာေတာ့မည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း စေတာ့အိပ္ခ်ိန္းတခု ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ တည္ေထာင္ဖြင့္လွစ္ လုပ္ကိုင္ႏိုင္ေရးအတြက္ အျခားအခက္အခဲမ်ားလည္း ရွိေနေသးသည္။

“အရင္းအႏွီးေစ်းကြက္ကို ေထာက္ပံ့ေပးဖို႔ လံုၿခံဳေရးကုမၸဏီေတြ၊ စာရင္းကိုင္ကုမၸဏီေတြနဲ႔ ဥပေဒ အက်ိဳးေဆာင္ လုပ္ငန္းေတြ လိုအပ္ေနပါေသးတယ္” ဟု ရန္ကုန္စေတာ့အိပ္ခ်ိန္း ဖြင့္လွစ္ႏိုင္ေရးအတြက္ ျမန္မာအစိုးရကို ကူညီ အႀကံေပး ေနသည့္ Japan Exchange Group မွ အႀကီးတန္းအမႈေဆာင္အရာရွိ တဦးျဖစ္သည့္ Koichiro Miyahara က ေျပာသည္။

Japan Exchange Group သည္ ကမာၻတြင္ တတိယ အႀကီးဆံုး စေတာ့အိပ္ခ်ိန္း ကိုစီမံခန္႔ခြဲေနသည့္ အဖြဲ႔ ျဖစ္သည္။ “ ရန္ကုန္မွာ စာရင္းကိုင္နဲ႔ ဥပေဒအက်ိဳးေဆာင္ ကုမၸဏီေကာင္းေတြ ရွိပါတယ္။ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီေတြလည္း ေရာက္လာေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေနာက္ႏွစ္ အနည္းငယ္အတြင္းမွာ သူတို႔က လံုေလာက္တဲ့ အေထာက္အကူ ေတြေပး ႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္” ဟုလည္း Koichiro Miyahara က ေျပာသည္။

လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ ဘဏ္မ်ားသည္သာ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့မႈ၏ အဓိက ပင္ရင္းအျဖစ္ရွိေနသည့္ ျမန္မာႏို္င္တြင္ ကုမၸဏီ မ်ား အေနျဖင့္ ၎တို႔၏ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈကို ျမွင့္တင္ရန္ အခက္အခဲမ်ား ရွိေနသည္။ စေတာ့အိပ္ခ်ိန္းျဖစ္ေပၚလာေရးကို ေထာက္ခံသူမ်ားက ရန္ကုန္စေတာ့အိပ္ခ်ိန္းသည္ ကုမၸဏီမ်ားအတြက္ ေငြေၾကးရရွိရန္ ကူညီေပးလိမ့္မည္ဟု ဆိုၾကသည္။

စေတာ့ အိပ္ခ်ိန္းရွိရန္လိုအပ္ေနျခင္းအတြက္ ဥပမာတခုထုတ္ျပရလွ်င္ မၾကာေသးခင္က ထင္ရွားေသာ ျမန္မာလုပ္ငန္းရွင္ တဦးျဖစ္သူ ဦးေဇာ္ေဇာ္သည္ ၎၏ ကုမၸဏီတခုကို စကၤာပူ ႏိုင္ငံမွ စေတာ့အိပ္ခ်ိန္းတြင္ မွတ္ပံုတင္ရန္ ႀကိဳးစားခဲ့ေသး သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ဦးေဇာ္ေဇာ္က အေမရိကန္၏ ပိတ္ဆို႔ကန္႔သတ္မႈခံရသူစာရင္း၀င္ ျဖစ္သည့္အတြက္ စကၤာပူ စေတာ့ အိပ္ခ်ိန္း၏ ျငင္းပယ္မႈခံခဲ့ရသည္။

“ဘဏ္ေခ်းေငြဆိုတာ ကာလတိုၿပီး စြန္႔စားရမႈ နည္းပါးတဲ့ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈေတြအတြက္ ပိုၿပီး သင့္ေတာ္ပါတယ္” ဟု Daiwa Securities Group မွ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈဆိုင္ရာေလ့လာဆန္းစစ္သူ Shinsuke Gote ကေျပာသည္။ စေတာ့အိပ္ခ်ိန္းသည္ ကာလရွည္ၿပီး စြန္႔စားရမႈျမင့္မားသည့္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈမ်ားကို အက်ိဳးအျမတ္ မ်ားျပားစြာ ရရွိေစရန္ ကူညီႏိုင္သည္ ဟုလည္း သူကဆိုသည္။

Daiwa သည္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၄၀၀ ဘီယီယံခန္႔ တန္ေၾကးရွိေသာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ ကုမၸဏီတခုျဖစ္ၿပီး ၁၉၉၆ ခုႏွစ္ကထဲက ျမန္မာ့စီးပြားေရးဘဏ္ႏွင့္ ပူးေပါင္း၍ Myanmar Securities Exchange Center (MSEC) ကိုလုပ္ကိုင္ ေန သည္။ မၾကာေသးခင္ကမွ ျမန္မာ့စီးပြားေရးဘဏ္ သည္ အေမရိကန္၏ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔ကန္႔သတ္မႈမ်ားမွ လြတ္ေျမာက္ လာၿပီး အေမရိကန္ကုမၸဏီမ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္ေဆာင္႐ြက္ခြင့္ ရခဲ့သည္။

ဂ်ပန္ အစိုးရသည္ ေငြေခ်းသက္ေသခံ လက္မွတ္မ်ား လဲလွယ္ေရာင္း၀ယ္ေရး ဥပေဒ ေပၚေပါက္လာေရးအတြက္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ ဘ႑ာေရးႏွင့္ အခြန္၀န္ႀကီးဌာနကို ကူညီေပးေနသည္။ လြန္ခဲ့ေသာ ရက္သတၱပတ္ က ဂ်ပန္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ Shinzo Abe ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ေရာက္ရွိလာၿပီးေနာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ လမ္းမ်ားႏွင့္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားေထာက္ပ့ံ မႈမ်ားအတြက္ အေမ ရိကန္ေဒၚလာ သန္း၅၀၀ ထုတ္ေခ်းမည္ဟု ကတိျပဳခဲ့သည့္အျပင္ ျမန္မာက ဂ်ပန္ကိုေပးရန္ရွိသည္ေၾကြးၿမီ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၂ ဘီလီယံခန္႔ ကိုလည္းေလွ်ာ္ေပးခဲ့သည္။

ရန္ကုန္ စေတာ့အိပ္ခ်ိန္းကို တည္ေထာင္ရာတြင္ပါ၀င္သူမ်ားက အိပ္ခ်ိန္း၏ အလားအလာႏွင့္ပတ္သက္၍ မ်ားစြာမေမွ်ာ္ လင့္ရန္ ေျပာဆိုျခင္းမ်ားလည္း ရွိသည္။ “သိပ္ အမ်ားႀကီး ေမွ်ာ္လင့္မထားၾကပါနဲ႔။ ေစ်းကြက္ ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ လည္ပတ္ဖို႔က အနည္းဆံုး အခ်ိန္ ၅ ႏွစ္ေလာက္လိုပါတယ္။ ဒီအိပ္ခ်ိန္းကလည္း ေတာ္႐ံုသင့္႐ံု အေနအထားပဲ ရွိမွာပါ၊ အႀကီးစား မဟုတ္ပါဘူး” ဟု MSEC မွ အမႈေဆာင္ညႊန္ၾကားေရးမႈး ဦးစိုးသန္း ကေျပာသည္။

၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္စေတာ့အိပ္ခ်ိန္း စတင္သည့္ အခါ ျမန္မာကုမၸဏီ အနည္းငယ္သာ စာရင္းသြင္းရန္ အသင့္ျဖစ္ လိမ္႔မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ရေၾကာင္း Daiwa Securities Group မွ Shinsuke Gote ကဆိုသည္။ “စတင္ လည္ပတ္တဲ့ ပထမႏွစ္မွာ ကုမၸဏီ ၅ ခုကေန ၁၀ ခု အတြင္းေလာက္ပဲ ရွိမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္၊ ၂၀၁၇ ႏွစ္ကုန္ပိုင္းေလာက္က်ရင္ေတာ့ ၁၀ နဲ႔ ၂၀ ၾကား စာရင္းသြင္းလာႏိုင္ၾကမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္” ဟု သူကေျပာသည္။

ရန္ကုန္ စေတာ့ အိပ္ခ်ိန္းတြင္ စာရင္းသြင္းမည့္ ကုမၸဏီမ်ားအတြက္ လိုအပ္ခ်က္မ်ားကိုလည္း အေခ်ာသတ္ ထုတ္ျပန္ႏိုင္ျခင္း မရွိေသးေပ။ ဥပေဒၾကမ္းမ်ားတြင္ ေဖၚျပထားခ်က္အရဆိုလွ်င္ အနည္းဆံုးရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ ပမာဏသည္ ျမန္မာက်ပ္ေငြ သန္း ၅၀၀ ရွိရန္ လိုအပ္ၿပီး ၂ ႏွစ္ကာလအတြင္းမွ အျမတ္အစြန္း အေျခအေနကို တင္ျပႏိုင္ရမည္ျဖစ္သည္။ စာရင္း၀င္ ကုမၸဏီမ်ားသည္ အစုရွယ္ယာ၀င္ အနည္းဆံုး ၁၀၀ ဦးရွိရမည္ ျဖစ္ကာ လူနည္းစု ရွယ္ယာ၀င္ မ်ားသည္ စုစုေပါင္း ရွယ္ယာတန္ဖိုး၏ ဆယ္ရာခိုင္ႏႈန္း အနည္းဆံုးရွိရမည္ ဟုလည္းဆိုသည္။

အကယ္၍ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းႀကီးမ်ားက အိပ္ခ်ိန္းတြင္ စာရင္းသြင္းရန္ ဆံုးျဖတ္လိုက္ၿပီဆိုလွ်င္ အိပ္ခ်ိန္းက ေကာ္ပိုေရးရွင္းႀကီးမ်ားအေပၚ စီမံထိန္းခ်ဳပ္မႈကို အေထာက္အပံ့ျဖစ္ေစမည္ ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းႀကီးမ်ားသည္ ခ႐ိုနီဟု ေခၚၾကသည့္ လုပ္ငန္းရွင္ႀကီးမ်ား သို႔မဟုတ္ ယခင္အာဏာရွင္ စစ္အစိုးရႏွင့္ ထဲထဲ၀င္၀င္ ပတ္သက္ခဲ့သည့္အတြက္ အေမရိကန္ႏွင့္ အေနာက္တိုင္းအစိုးရမ်ားက စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔ ကန္႔သတ္ထားျခင္းခံရသူမ်ား ႏွင့္ ႏွီးႏြယ္ဆက္စပ္မႈမ်ားရွိေနသည္။ ၎တို႔သည္ မူးယစ္ေဆး၀ါး ေမွာင္ခိုေရာင္း၀ယ္မႈ ႏွင့္ သစ္ခိုးထုတ္မႈမ်ားတြင္ ပါ၀င္ပတ္သက္မႈ ရွိသည္ဟု စြပ္စြဲခံရသူမ်ားလည္း ျဖစ္သည္။

“စာရင္းသြင္းထားတဲ့ ကုမၸဏီ တခုဟာ သူရဲ႕ လုပ္ငန္းေဆာင္႐ြက္မႈ နဲ႔ ဘ႑ာေရးရလဒ္ေတြကို အမ်ားသိ စစ္ေဆးခံ ႏိုင္ရပါမယ္၊ ႏွစ္ခ်ဳပ္အစီရင္ခံစာေတြ၊ ေၾကညာခ်က္ေတြ ထုတ္ျပန္ၿပီးေတာ့လည္း ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူေတြကို ဆက္သြယ္ အသိေပးေနရပါမယ္” ဟု Shinsuke Gote ကေျပာသည္။ စာရင္း၀င္ ကုမၸဏီမ်ားအေနျဖင့္ အိတ္ခ်ိန္းသို႔ ဘ႑ာေရး ရွင္းတမ္းမ်ား အစီရင္ခံစာမ်ားကုိ တင္ျပရမည္ဟုလည္း သတိေပးလိုက္သည္။

Japan Exchange Group မွ Miyahara က စာရင္း၀င္ကုမၸဏီမ်ားမွ ရွယ္ယာ၀င္မ်ားသည္ ကုမၸဏီ၏ အျမတ္အစြန္းကို သိထားသင့္ေၾကာင္းေျပာသည္။ သို႔မွသာလွ်င္ ေငြေၾကးမ်ား မွန္ကန္စြာ စီးဆင္းမႈ ရွိမရွိ သိႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။ ၎တို႔ သည္ ကုမၸဏီပိုင္ရွင္၏ မိသားစု သို႔မဟုတ္ ကုမၸဏီႏွင့္ အထူးဆက္သြယ္ပတ္သက္ေနေသာ အျခားသူမ်ားက အပိုင္စီး ရယူျခင္း မ်ိဳး မျဖစ္ေစရဟု သူကဆိုသည္။

ျမန္္မာစစ္အစိုးရလက္ထက္ ကလည္း ၁၉၉၆ ခုႏွစ္ကပင္ ေငြေခ်းသက္ေသခံ လက္မွတ္မ်ား လဲလွယ္ေရာင္း၀ယ္ေရး ဥပေဒ ကိုေရးဆြဲ ရန္လုပ္ေဆာင္ခဲ့ေသးသည္။ ျပင္ဆင္ေရးဆြဲမႈ ၁၀ ႀကိမ္လုပ္သည့္တိုင္ေအာင္ လက္ေတြ႔ အေကာင္ အထည္မေဖၚႏိုင္ခဲ့ေပ။ “ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ျပည္တြင္းမွာက အေတြ႔အႀကံဳမရွိဘူး၊ ျပင္ပကမာၻ နဲ႔လည္း အဆက္ အသြယ္မရွိဘူးေလ” ဟု ဦးစိုးသန္း က ဆိုသည္။

ရန္ကုန္ စေတာ့အိပ္ခ်ိန္းကို တည္ေထာင္ရန္အတြက္ ႏိုင္ငံျခားအကူအညီ လိုအပ္သည္မွန္ေသာ္လည္း တည္ေထာင္ၿပီး စတင္လည္ပတ္သည့္အခါ ႏိုင္ငံျခားမွ ပါ၀င္မႈကို မည္သည့္အတိုင္းအတာအထိခြင့္ျပဳေပးမည္ ဆိုသည့္ အခ်က္ကို ယခု ထက္ထိရွင္းလင္းစြာ မသိရေသးေပ။

“အစပိုင္းမွာေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လက္ရွိတည္ဆဲ ဥပေဒ နဲ႔ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြအရ ႏိုင္ငံျခားက ပါ၀င္မႈဟာ နည္းေကာင္း နည္းႏိုင္ပါတယ္၊ မပါႏိုင္တာလဲ ရွိပါမယ္၊ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္းက်ရင္ေတာ့ ေစ်းကြက္ရဲ႕ ေနရာ အမ်ားအျပားမွာ ပါ၀င္ဖို႔ ခြင့္ျပဳေပးေတာ့ မွာပါ” ဟု ဦးစိုးသန္း ကေျပာသည္။

( Simon Roughneen ၏ Burma’s ‘Vital’ Stock Exchange Plans Proceeding on Schedule ကို ႏိုင္မင္းသြင္ ဘာသာျပန္သည္)

ရန္ကုန္စေတာ့အိတ္ခ်ိန္း တည္ေထာင္မည့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ မတုိင္မီ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ အတြင္း ေငြေခ်းသက္ေသခံ လက္မွတ္မ်ား လဲလွယ္ေရာင္း၀ယ္ေရး ဥပေဒကို အတည္ျပဳ ျပဌာန္းရမည္ (ဓာတ္ပံု – Reuters)


ဧရာ၀တီ